Yazar: Shelby Ramirez – Global Kanatlı Teknik Müdürü
Kısaca
- Antikoksidiyal ilaçlar on yıllardır kullanılmaktadır, ancak yeni düzenlemeler, tüketici tercihleri ve direnç endişeleri koksidiyoz yönetimini değiştirmektedir.
- Rotasyon, shuttle ve biyo-shuttle koksidiyoz programları daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Stratejik ve kapsamlı bir yaklaşım, optimal koksidiyoz yönetimine ulaşılmasına yardımcı olabilir.
Koksidiya, kanatlıların yetiştirildiği her yerde bulunur
Koksidiyozun küresel olarak tahmini maliyeti 9,2 ile 15,6 milyar ABD Doları ve hayvan başına yaklaşık 0,2 ABD Doları arasındadır (Blake ve ark., 2020). Bu tahmin, yalnızca profilaktik ve terapötiklerin maliyetinden değil, aynı zamanda ilişkili performans kayıplarından ve ölümlerden de kaynaklanmaktadır. Birçok protozoa hayvancılık endüstrisini rahatsız eder, kanatlılarda bağırsak yolunda farklı bölgeleri enfekte eden yedi Eimeria türü protozoal parazit koksidiya vardır (Shirley ve diğerleri, 1986). Enfeksiyon bölgesinden bağımsız olarak Eimeria, hayvanın içinde ve çevrede farklı aşamaları içeren karmaşık bir yaşam döngüsüne sahiptir. Eimeria türüne, enfeksiyon bölgesine ve yaşam döngüsü aşamasına bağlı olarak, belirli önleme stratejileri diğerlerinden daha etkili olabilir (Chapman ve Rathinam, 2022).
Rotasyon ve shuttle programlarının gelişimi
50 yılı aşkın bir süredir, koksidiyoz kontrolü için sentetik kimyasallar, iyonoforlar ve ikisinin kombinasyonları kullanılmaktadır; ancak uzun yıllardır yeni bir antikoksidiyal ilaç geliştirilmemiştir (Novak ve ark., 2019). Bu, mevcut koksidiyoz stratejilerini optimize etmeyi daha da kritik hale getirir. Tüm sentetik kimyasalların bilinen etki biçimleri yoktur, ancak genel olarak kimyasallar, hücre içi yaşam döngüsü aşamaları sırasında metabolizmalarını değiştirerek; iyonoforlar ise hücre dışı yaşam döngüsü aşamaları sırasında ozmotik dengeyi değiştirerek Eimeria’yı bozar (Chapman ve Rathinam, 2022). Bu iki antikoksidiyal ilaç, tamamlayıcı etki biçimleri ve iyonoforların Gram-pozitif bakteriler üzerindeki ek kapsama alanı nedeniyle sıklıkla kombinasyon halinde kullanılmıştır. Bu avantajlıdır çünkü koksidiyoz hayvanları klostridiyal enterite yatkın hale getirerek yüksek ölüm oranlarına ve üretim kayıplarına neden olabilir. Bu nedenle, iyonoforlu kimyasalların tek başına kullanılması hem koksidiyoz hem de klostridial enterit için koruma sağlayabilir. Kimyasalların ve iyonoforların kombinasyonları, koksidiyozla mücadele için onlarca yıldır başarılı bir şekilde kullanılmasına rağmen, direnç gelişimi rapor edilmiştir (Glorieux ve ark., 2022).
Kimyasal antikoksidiyaller, Eimeria’nın hücre içi yaşam döngüsü boyunca hareket tarzları nedeniyle iyonoforlara kıyasla daha hızlı direnç indükleme eğilimindedir. Bununla birlikte, kimyasal ve iyonofor karışımları kullanılırken bu direnç maskelenebilir, çünkü kimyasala dirençli Eimeria, genel profilaktik kullanımı etkili kılan iyonofora karşı hala duyarlı olabilir. Bununla birlikte; güvenlik için çok dar bir aralığa sahip olmaları, düşük performansa neden olmaları ve ısı toleransını etkileyebilmeleri iyonoforlarla ilgili başlıca zorluklar arasındadır. Birçok üretici, Eimeria ilaç duyarlılığını korumak veya iyileştirmek için sürüler arasında antikoksidiyalleri döndüren (rotasyon programları) veya başlangıç, büyütme ve son rasyonlarda (shuttle programları) farklı antikoksidiyaller kullanan programlar uygulamıştır.
*Şekil, programların bir örneğini vurgulamaktadır, kullanılan tanımlayıcılar ülkeye ve ürün kategorisi yönetmeliğine göre değişebilir.
İlaç duyarlılığını artırmaya yönelik başka bir strateji, antikoksidiyal ilaçlardan koksidiya aşısı kullanmaya geçmek olmuştur. Koksidiya aşıları, spesifik Eimeria türlerine dayanır ve aşılamadan üç ila dört hafta sonra bağışıklığı indükler (Tewari ve Maharana, 2011). Aşılama yoluyla dirençli olmayan Eimeria’nın tanıtılması, ilaç duyarlılığını eski haline getirmek için ortamı yeniden canlandırabilir. Bununla birlikte, bu stratejinin çevresel Eimeria ilaç duyarlılığını geri kazanmadaki etkinliği, altlık yönetimi stratejilerinden etkilenebilir. Coccidia aşılarıyla ilgili bir zorluk, kuşların bağışıklık kazandığı süre boyunca performansı etkileme eğiliminde olmalarıdır. Bu performans kaybının üstesinden gelmek, kanatlılar daha genç yaşta pazarlandığında, daha büyük yaşta pazarlananlara kıyasla daha zordur, çünkü kaybedilen performansı geri kazanmak için sınırlı bir zaman vardır. Aşılama ile ilişkili performans kaybının geri kazanılması, yem katkı maddelerinin koksidiyoz yönetim stratejisinin bir parçası olarak kullanılabileceği bir alandır.
Tablo 1. Ticari üretimde kullanılan antikoksidiyal stratejilere ilişkin yorumlar*
Kimyasallar | İyonoforlar | Aşılar | Yem katkıları** | |
Etki şekli | Eimeria inhibisyonu | Eimeria inhibisyonu | Konakçı bağışıklığı | Kullanılan bileşiğe göre değişir |
Direnç oluşturma yeteneği | +++ | ++ | ? | ? |
Göreceli kuvvet | +++ | ++ | + | ++ |
Gram pozitif bakteriler için potansiyel kapsama alanı | + | ++ | + | + |
Antibiyotiksiz program ile uyumluluk | Evet | Hayır | Evet | Evet |
Göreceli maliyet | ++ | + | + | + |
* Sağlanan referanslardan özet bilgiler.
**Yem katkı maddeleri fitojenikler, prebiyotikler, probiyotikler, yeni metabolik modülatörler vb. içerebilir.
Probiyotikler, prebiyotikler ve fitojenikler gibi yem katkı maddeleri, antibiyotiksiz programlara uyumları, farklı rotasyon ve shuttle programlarını tamamlayan benzersiz etki biçimleri nedeniyle pekçok koksidiyoz yönetim stratejisinin bir parçası haline gelmiştir. Örneğin, Eimeria bağırsağı bozar ve besinler lümene sızar; canlı probiyotikler, bağırsak bütünlüğünü geliştirerek bunun üstesinden gelmeye yardımcı olabilirken, mikrobiyal metabolik modülatörler, sızan besinleri faydalı mikrobiyal metabolizmaya yönlendirebilir. Direnç bir endişe haline geliyorsa veya bir alternatif arıyorsanız, fitojenik-saponin karışımları kullanmak, bu antikoksidiyalleri uzun vadede etkili tutabilecek daha güçlü kimyasallara ara vermenin bir yolu olabilir. Yem katkı maddelerinin rotasyon, shuttle veya biyo-shuttle programlarına dahil edilmesi, diğer stratejiler uygulandığında performansı beklenen seviyede tutarken mevcut antikoksidiyal ilaçların etkin kalmasına yardımcı olabilir.
Mevcut rotasyonunuzu veya shuttle programınızı optimize edin
Mevcut rotasyon veya shuttle programındaki boşluğu belirlemek, hangi stratejinin ihtiyaçlarınıza uygun olacağını belirlemenin anahtarıdır. Özel çözümlerimiz* şunları içerir:
- PoultryStar®, bir sinbiyotik (canlı probiyotiklerin bir prebiyotik ile karışımı).
- Türünün ilk hassas biyotik olan Symphiome™, mikrobiyom metabolizmasını özel olarak modüle eder.
- Digestarom® PEP-Y, fitojenik-saponin karışımı.
Halihazırda uyguladığınız strateji dahilinde ihtiyaca göre birçok farklı program geliştirilebilir. Ek olarak, ayırıcı tanı, mikotoksinler veya optimal olmayan vitamin seviyeleri gibi etkide bulunabilecek diğer zorlukları tanımlamayı içerebilir. DSM’de, rotasyon, shuttle veya biyo-shuttle programlarınızı optimize etmenize yardımcı olabilecek kapsamlı bir çözüm ve hizmet portföyü sunuyoruz ve daha geniş bir portföyün desteğiyle, koksidiyoz ve klostridiyal enterit ile ilişkili predispozan faktörlerden koruma sağlıyoruz.
Referanslar
*Not all products and services are available in every region
- Blake DP, Knox J, Dehaeck B, Huntington B, Rathinam T, Ravipati V, Ayoade S, Gilbert W, Adebambo AO, Jatau ID, Raman M, Parker D, Rushton J, and Tomley FM (2020) Re-calculating the cost of coccidiosis in chickens. Vet. Res. 51:115. https://doi.org/10.1186/s13567-020-00837-2
- Chapman HD and Rathinam T (2022) Focused review: The role of drug combinations for the control of coccidiosis in commercially reared chickens. International Journal of Parasitology: Drugs and Drug Resistance 18:32-42. https://doi.org/10.1016/j.ijpddr.2022.01.001
- Glorieux M, Newman LJ, Wang YT, De Herdt P, Hautekeur J, De Gussem M, Christiaens I, and Verbeke J (2022) Sustainable coccidiosis control implication based on susceptibility of European Eimeria field isolates to narasin + nicarbazin from farms using anticoccidials medication or coccidial vaccines. J. Appl. Poult. Res. 31: 100263. https://doi.org/10.1016/j.japr.2022.100263
- Grumbles LC, Delaplane JP, Higgins TC (1948) Continuous feeding of low concentrations of sulfaquinoxaline for the control of coccidiosis in poultry. Poult Sci 27(5). https://doi.org/10.3382/ps.0270605
- Shirley MW, McDonald V, Bellatti MA (1986) Eimeria brunetti: selection and characteristics of a precocious (and attenuated) line. Avian Pathol 15(4):705-17. https://doi.org/10.1080/03079458608436333
- Tewari AK and Maharana BR (2011) Control of poultry coccidiosis: changing trends. J. Parasit. Dis. 35(1):10-17. http://doi.org/10.1007/s12639-011-0034-7