Sağlıklı civcivler, iyi bir kanatlı  performansı için başlangıç noktasıdır. Yine de, erken teşhis edilmesi zor olan bazı problemler, 1 günlük civcivlerin kalitesini etkileyebilir. Damızlık çiftliğinden kuluçkahaneye ve son çiftlik adımına kadar, yönetim uygulamalarının performans üzerinde önemli bir etkisi vardır. Optimize edilmiş süreçler ve önleyici tedbirler civcivlere doğru başlangıç sağlayabilir.

byFernando Lima, DVM

1 günlük bir civciv; bir broyler, bir yumurtacı tavuk veya damızlık olma potansiyeline sahiptir. Bu çok yönlülük göz önüne alındığında, 1 günlük civcivlerin (DOC) kalitesi kanatlı  işletmeleri için son derece önemlidir. Bu makale, sahada en sık karşılaşılan rahatsızlıklara ve ilgili çözümlere odaklanan temel geliştirme aşamalarını ele almaktadır.

Dikkatli Bakım

Kuluçkahanede civciv kalitesinin düşmemesi için kuluçkahane sürecine dikkat edilmesi gerekir.  Uzun depolama süresi, kuluçkahane hijyeni ve taşıma koşulları ile donör sürü yaşına göre küçük ve büyük yumurtaları ayırma işlemlerine özel dikkat gösterilmelidir. Uzun depolama süresi, kuluçka randımanını azaltarak hayvanın gelecekteki büyüme oranını olumsuz etkileyebilir. Genç ve yaşlı damızlık sürülerden gelen civcivlerin ayrılması homojenliği (tekdüzelik) geliştirecektir. Yumurta sarısı kesesi enfeksiyonu ve aspergilloz, sadece kuluçkahane hijyenine değil, aynı zamanda yumurtanın temizliğine de bağlıdır.

Hataları Düzeltme

Kümesteki bazı civcivler, yumurta sarısı enfeksiyonundan veya osteomiyelit (BCO) ile bakteriyel kondronekrozdan dolayı yüksek mortaliteye yol açabilecek bakterilerle zaten kontamine olmuştur. Genç civcivler geliştikçe, bu hızlı büyüme femur başı kıkırdağında mikroskobik çatlaklar üretebilir. Fırsatçı bakteriler sindirim sisteminden kan sistemine ve son olarak bu gibi iltihaplı bölgelere geçebilir. Zamanında yakalanmaz ve ele alınmazsa, bu patojenleri kontrol etmek oldukça zor ve maliyetli olur. Hollanda’da yapılan bir saha denemesi Enterococcus ile enfekte olmuş 1 günlük civcivlerin daha sonra dolaşım sisteminde daha erken bir enfeksiyon nedeniyle BCO geliştirdiğini gösterdi. Bu yolculuğun erken safhalarında bakterilere karşı koyan çözümler etkili olabilir.

Türlere özgü kanatlı probiyotikleri; fırsatçı bakterilerin bağırsak reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek enfeksiyonu sınırlayabilirler. Probiyotiklerin antibiyotiklerle etkinliğini karşılaştıran deneme sonuçları, probiyotiklerin yem verimini ve son canlı ağırlığını geliştirirken BCO topallığı vakalarını önemli ölçüde azalttığını göstermektedir.

Akıllı Satınalma

Güvenilir bir kuluçkahaneden 1 günlük civciv satın almak, sonrasında temiz, taze içme suyuna ve kaliteli yeme kolay erişim ve  temiz, sıcak bir ortam sağlamak genellikle sağlıklı civcivlerle sonuçlanır.

Bununla birlikte, civcivin normal büyümesini etkileyebilecek heterojenite, omfalit ve diğer bakteriyel enfeksiyonlar sadece birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Yedi günlük ölüm, kuluçka sağlığı için kabaca bir rehber sunabilir.

Kötü miras, patojenler

Bakterilerin dikey olarak iletilmesi (anneden yavrularına), civcivlerin sağlığını ve hastalıklara karşı direncini olumsuz etkileyebilir, bu da büyüme ve hayatta kalabilme açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Salmonella ve E. coli gibi Gram-negatif ; Enterococcus gibi Gram-pozitif bakterileri ve diğer agresif ajanları her aşamada kontrol etmek önemlidir.

Özellikle gram negatif bakteriler, damızlık kümeslerinden kuluçkahanelere oradan da 1 günlük civcivlere kolayca yayılır ve yüksek ölüm oranına ve pahalı antibiyotik tedavilerine yol açar.

Genel olarak bakteri kontrolü; uygun bir aşılama programı kullanan, su ve yem hijyenini kontrol eden bir damızlık yönetimiyle başlar. Yumurtlamadan hemen sonra yumurtaların dezenfeksiyonu ve kirli yumurtaların ayrılması kontaminasyon riskini daha da azaltır.

Yem ve Su

Patojenler ayrıca yem ve suyu kirletebilir. Bu nedenle yem ve su hijyeni, damızlıklardan yumurta ve civcivlere kadar bakteriyel kontaminasyonun önlenmesi için önemli bir rol oynar. Kombine organik asitler artı geçirgenlik çözeltisi, Gram-negatif bakterilerin dış zarını zayıflatır ve mikropları öldürür, böylece konakçıyı korur

Salmonella kontaminasyonu için tüm hammaddelerin, özellikle tahılların ve protein kaynaklarının kontrol edilmesi önemlidir. Yemin ısıl işlemi bakterileri kontrol etmek için yaygın bir yöntem olmakla birlikte, taşıma ve depolama sırasında yeniden kontaminasyona karşı koruma sağlamaz. Şekil l’de gösterildiği gibi, tedaviden sonraki saat ve günlerde bakteri sayımı yükselir.

Şekil 1. Asitleştirici olmadan yemin yeniden kontaminasyonu

Kaynak: Israelsen et al., 1996

Salmonella, kirli içme suyu sistemlerinde birkaç hafta devam edebileceğinden, hijyenik kaliteyi korumak için klorlama veya diğer önlemlere ek olarak içme suyunda asitleştirici kullanılması önerilir. Organik asitler ve klorlu su kombinasyonu, güçlü dezenfektan ve antioksidan etkilere sahip hipoklorik asit seviyelerini arttırır.

Bağırsak Sağlığı

Nişasta olmayan polisakkaritler (NSP’ler), yemdeki bağırsak içeriğinin viskozitesini artıran, daha fazla bakteri proliferasyonu ve yapışkan damlama ile sonuçlanan, böylece kirli ve kontamine yumurta sayısını arttıran anti-besleme bileşikleridir. NSP’leri parçalayan enzimler olası bir çözüm olabilir. Fitogenikler bağırsak performansını destekler: bitki kaynaklı bazı maddelerin mikrobiyal aşırı yükü azalttığı, besinlerin sindirilebilirliğini, hayvan performansını ve yumurta kabuğu kalitesini artırdığı kanıtlanmıştır.

Mikotoksin kontaminasyonu

Son yıllarda hammadde ve yemlerde bulunan toksik fungal metabolitler olan mikotoksinler sıklıkla görülmekte ve küresel hayvancılık için ciddi bir tehdit oluşturmaktadırlar. Bazı mikotoksinler bağışıklık sisteminin aşılara tepkisini engelleyerek hayvanların savunmasını zayıflatır. Diğerleri, hayvan sağlığı ve performansı üzerinde bileşik olumsuz etkilere sahip olan patojenlerle sinerjik olarak etkileşime girer.

Mikotoksin kontaminasyonu bazı durumlarda dikey olarak yayılabilir, bu da embriyo ve dolayısıyla gelecekteki sürü gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Mikotoksinlerin kanatlılar üzerindeki sayısız zararlı etkisi göz önüne alındığında, damızlıklarda ve broylerlerde koruyucu yem uygulama önlemleri şiddetle tavsiye edilir. Neyse ki, Mycofix® sadece adsorbe edilebilir mikotoksinler için değil, aynı zamanda toksik olmayan metabolitlere dönüştürmek için enzimatik biyotransformasyon kullanarak adsorbe edilemeyen mikotoksinler için de etkili bir şekilde mücadele eder.

Sonuç

*1 günlük civciv kalitesinin sağlanması civcivlerin sağlık ve performans açısından doğru şekilde gelişmesini sağlar. Patojenler ve mikotoksin kontaminasyonu (ister yutma ister dikey bulaşma yoluyla) önemli hasarlara neden olabilir.

*Güçlü bağırsak performansını ve mikotoksin risk yönetimini destekleyen modern yönetim uygulamaları, kanatlı üretiminin tüm aşamalarında başarının temelidir.